تأثیر مسابقه تسلیحاتی بر نظم های منطقه ای (مطالعه موردی : مسابقه تسلیحاتی و نظم منطقه ای خاورمیانه)

نظام بین الملل هرج و مرج گونه و وجود معمای امنیت در آن از گذشته، عامل اصلی شکل گیری مسابقه تسلیحاتی بوده است. از سوی دیگر، مسابقه تسلیحاتی دارای نقاط ثبات و بی ثباتی راهبردی است ؛ چنان که می تواند عامل ثبات یا بی ثباتی در شبکه های منطقه ای محسوب گردد. به همین علت، تأثیر مسابقه تسلیحاتی بر نظم های منطقه ای و به طور موردی، تأثیر مسابقه تسلیحاتی بر نظم منطقه ای خاورمیانه تبدیل به پرسش اصلی این پژوهش شده است. در همین راستا این فرضیه مطرح گشته که در صورتی که مسابقه تسلیحاتی، ثبات راهبردی را در موازنه قوا و بازدارندگی ؛ در قالب نقطه تعادل راهبردی در پی داشته باشد، مسابقه تسلیحاتی ثبات زا و در حالتی که باعث ایجاد بی ثباتی در موازنه قوا و بازدارندگی گردد، مسابقه تسلیحاتی بی ثبات کننده می باشد. لذا پژوهش حاضر، ابتدا به تحلیل بنیان های نظری و مفهومی در مدل سازی مسابقه تسلیحاتی و همچنین، نظم های منطقه ای در سه گونه از شبکه های منطقه ای سامان یافته، تصادفی، و فاقد معیار می پردازد. سپس، در تطبیق شبکه منطقه ای خاورمیانه با شبکه منطقه ای فاقد معیار با توجه به ویژگی های مربوطه، به این نتیجه می رسد که تهدیدات راهبردی که به صورت بالقوه و بعضاً بالفعل در شبکه منطقه ای خاورمیانه وجود دارند، با تحت تأثیر قراردادن چرخه استراتژی کشورهای این منطقه، آن ها را به سمت مسابقه های تسلیحاتی کمّی و کیفی سوق داده اند ؛ بروز مسابقه تسلیحاتی به ویژه از نوع کیفی در منطقه خاورمیانه، به دلیل محیط راهبردی بی ثبات منطقه، به عنوان یکی از راهکارهای برقراری ثبات راهبردی در این منطقه مطرح است ؛ از این منظر که مسابقه تسلیحاتی، پس از رسیدن به نقطه ثبات می تواند گامی در جهت ایجاد رژیم امنیتی کنترل تسلیحات در منطقه خاورمیانه محسوب گردد.